Duurzame verstedelijking: 'Alle seinen staan op groen'
Met de MIRT-verkenning Oude Lijn wordt in Zuid-Holland vol ingezet op wonen, werken, onderwijs en innovatie. ‘In die operatie is alle oog voor verduurzaming,’ vertelt Hans Goossensen, directeur gemeente Dordrecht en voorzitter van het directeurenoverleg Verstedelijkingsalliantie.
Hoe houd je de regio Zuid-Holland aantrekkelijk om in te wonen, te leren en te werken? Hoe vergroot je de agglomeratiekracht? Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, de provincie Zuid-Holland, de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, ProRail en de gemeenten Leiden, Den Haag, Schiedam en Dordrecht werken in de MIRT-verkenning Oude Lijn hard aan verstedelijking en mobiliteit in samenhang. Vanuit de gezamenlijke Verstedelijkingsalliantie wordt fors ingezet op woningbouw en economische groei. Er komen 170.000 woningen en 85.000 arbeidsplaatsen bij in de steden langs de Oude Lijn.
Voortvarend
Woning- en arbeidsmarkten ontwikkelen en tegelijk de verkeers- en vervoerssystemen beter op elkaar afstemmen? De opdracht is fors en veelomvattend, maar verloopt voortvarend,’ vertelt Hans Goossensen. ‘De teller tikt nu al 40.000 nieuwe woningen aan, gelegen binnen een kilometer afstand van de 13 verbonden stations.’ Vanaf de Oude Lijn worden dwarsverbindingen gelegd naar andere bestaande lijnen, zoals de Hoeksche Lijn en de MerwedeLingelijn. Zo wordt maximaal ingezet op bereikbaar wonen en werken.
Kwaliteitssprong
In die mega-operatie is alle oog voor verduurzaming van mobiliteit, woningbouw en leefomgeving. ‘Toen we vijf jaar geleden begonnen aan deze opdracht hebben we direct ingezet op een forse kwaliteitssprong in het openbaar vervoer. Het wegverkeer zit vol en we kunnen wegen niet blijven verbreden. Met uitstekende bereikbaarheid van hoogfrequent en hoogwaardig openbaar vervoer pakken we vervoersknelpunten aan en verduurzamen we het woon-werkverkeer. Daarbij jagen we reisalternatieven aan wat de directe omgeving ook minder auto afhankelijk maakt.’
STOMP
In de duurzame mobiliteitsslag werken gemeenten volgens het STOMP-principe (Stappen, Trappen, ov en Mobiliteitsservice en Privéauto). Hierin ligt de nadrukkelijke focus op het verbeteren van de fiets- en wandelinfrastructuur en het stimuleren van duurzame mobiliteitsvormen, zoals deelautogebruik. ‘Je moet in de omgeving van de stations radicaal gaan voor minder blik op straat. Dus werken we hier met hele lage parkeernormen en zorgen we voor uitstekende wandel- en fietsfaciliteiten met nieuwe corridors, verbindingen en stallingsmogelijkheden. Alles op loop- en fietsafstand van het ov en belangrijke alledaagse voorzieningen. Dat is de basis van deze duurzame beweging.’
Toekomstbestendig
Nieuwe woningen verschijnen voornamelijk rond bestaande en nieuwe ov-hubs, waar diverse vormen van vervoer bij elkaar komen. Klimaatadaptatief-, energieneutraal- en circulair bouwen staat hier centraal. ‘Alleen al in Dordrecht bouwen we op ons Maasterras, niet ver van het hoofdstation Dordrecht, 3500 woningen. Dat biedt alle mogelijkheden tot duurzaam isoleren en bijvoorbeeld het gebruik van warmtenet; een leidingennetwerk waarmee je in één keer veel woningen verwarmd. Het zorgt gemiddeld voor 60 procent minder CO2-uitstoot dan cv-ketels op aardgas. Klimaatadaptief bouwen maakt woningen bestendig tegen het veranderende klimaat.’
Groene kwaliteit
Verdichten en vergroenen kan op gespannen voet met elkaar staan. ‘Wil je 170.000 woningen bouwen in een druk bewoond gebied, dan kun je niet anders dan flink de hoogte ingaan. De zorg voor groene kwaliteit – of zoals we het noemen; activerend groen – mogen we hierbij absoluut niet uit het oog verliezen. Het creëren van een fijne woonomgeving waarin je lekker kunt bewegen, mensen kunt ontmoeten en er ruimte is om te genieten en te ontspannen staat voorop. Tijdens de wooncrisis in de jaren ‘60 en begin '70 zijn er projecten gerealiseerd waarbij we nu wel eens vraagtekens zetten. We willen ons over pakweg tien jaar niet hoeven te schamen.’
Ambitie
De beoogde regionale verduurzamingsdoelen zijn even stevig als ambitieus: 40% van de nationale CO2-reductiedoelstelling, ruim 10 Mton CO2-reductie in industrie tot 2030, het realiseren van Europa’s grootste duurzame waterstofhub en energiebesparing van gebouwen en de industrie.
Nieuw perspectief
Alle sterke punten van de regio worden benut en nóg beter met elkaar verbonden. ‘Er zijn straks veel meer mogelijkheden om dicht bij een station te kunnen wonen. Dat is voor zowel jongeren als ouderen een uitkomst. Het biedt nieuw perspectief op bereikbaar wonen, werken en leren. En het versterkt de binding met de regio; een enorme economische en duurzame impuls voor Zuid-Holland.’